Ustawianie poprawnej krzywizny gryfu

Ustawianie poprawnej krzywizny gryfu jest podstawowym krokiem prowadzącym do komfortowej (niskiej) akcji strun. Czynność ta jest często niesłusznie uznawana za bardzo skomplikowaną. Jednak wcale tak nie jest i jak najbardziej można ją poprawnie wykonać samodzielnie.

Fakty i mity

Niestety krążą różne mity na temat własnoręcznej regulacji pręta napinającego. Zazwyczaj sugerują one możliwość bardzo łatwego uszkodzenia gitary. Oczywiście jak przy wielu innych czynnościach należy wykonywać ją z głową i trzymać się określonych zasad. Wtedy na pewno nic złego się nie stanie i regulacja zakończy się powodzeniem. W zasadzie niebezpieczna sytuacja może pojawić się w jednym z dwóch przypadów. Pierwszy może wystąpić, gdy posiadamy bardzo grube struny i zbyt mocno poluzujemy pręt, a drugi, gdy pręt będzie mocno napięty a struny mocno poluzowane lub wręcz zdjęte. Wynika to z faktu, że siły z jakimi struny działają na gryf są bardzo duże i w skrajnych przypadkach mogą być niebezpieczne. Jednak są to naprawdę skrajne przypadki i jeśli regulacja przeprowadzona będzie głową to z pewnością zakończy się powodzeniem.

Kiedy konieczna jest regulacja?

Regulacja jest niezbędna, kiedy niemożliwe jest ustawienie niskiej akcji strun poprzez regulację na mostku tak, aby struny nie brzęczały, czyli nie obijały się o progi. Zazwyczaj warto ten zabieg wykonać po kupnie nowej gitary lub wymianie strun na inny rozmiar. Warto zauważyć, że sama regulacja wysokości strun na mostku przy źle ustawionej krzywiźnie gryfu nie pozwoli na osiągnięcie zadowalającego rezultatu. Jeśli gryf jest zbyt wklęsły to podwyższanie strun na mostku poprawi sytuację głównie na początkowych progach. Jeśli gryf jest zbyt wypukły to sytuacja poprawi się tylko na ostatnich progach. Co więcej w obu przypadkach, a szczególnie w pierwszym akcja strun wciąż będzie niezadowalająca.

Warto jeszcze raz wspomnieć o tym, że regulacja krzywizny powinna być bezwzględnie powtórzona po wymianie strun na inny rozmiar, szczególnie jeśli różnica jest istotna. Grubość strun ma wpływ na ich napięcie przy konkretnym stroju, co oczywiście rzutuje na napięcie pręta w gryfie, którego zadaniem jest zrównoważenie siły generowanej przez struny. Co więcej grubsze struny przy danym stroju drgają nieco słabiej, więc jest szansa, że uda się ustawić mniejszą krzywiznę gryfu oraz nieco bardziej zejść z wysokością strun nad progami.

Jak ocenić krzywiznę gryfu?

Żeby sprawdzić, czy krzywizna gryfu jest odpowiednia należy przycisnąć strunę na pierwszym i ostatnim progu. Jeśli struna wyraźnie oprze się o gryf (progi) w okolicy ósmego-dziewiątego progu, to należy przypuszczać, że gryf jest zbyt wypukły. Natomiast, jeśli w połowie odległości pojawi się wyraźna szczelina to jest duża szansa na to, że gryf jest zbyt wklęsły. Prawidłowo ustawiony gryf powinien być delikatnie wklęsły, czyli podczas sprawdzania powinna pojawić się niewielka szczelina. Zazwyczaj podawane są wartości z przedziału 0,2 do 0,5mm. Są to małe i trudne do oceny odległości, więc jeśli chcemy dojść do ideału to nie obędzie się bez praktycznych prób z różnymi ustawieniami. Wielkość szczeliny jest w pewnym stopniu uzależniona również od preferencji gitarzysty, co tak naprawdę sprowadza się do tolerancji na delikatne obijanie się strun o progi. Jeśli nie przeszkadza nam lekkie brzęczenie, które nie jest wyraźnie słyszalne w głośniku to z pewnością uda się ustawić struny nieco niżej. Wielkość szczeliny może być różna dla różnych strun. Nieco większa dla basowych i mniejsza dla wiolinowych.

Przydatne narzędzia

Podczas ustawainia na pewno przyda się stroik/tuner gitarowy, który przyśpieszy i ułatwi proces strojenia gitary. Niezbędny będzie również odpowiedni klucz imbusowy służący do regulacji naprężenia pręta napinającego gryf i ewentualnie śrubokręt do odkręcenia nakładki maskującej główkę śruby regulacyjnej.

Proces regulacji

Śruba regulacyjna zazwyczaj umieszczona jest na główce gryfu pod plastikową zaślepką maskującą.

• 

• 

W niektórych gitarach końcówka prętu znajduje się od strony mostka. Pomimo nieco innej budowy sposób regulacji jest identyczny.

Wszelkie czynności regulacyjne najlepiej jest przeprowadzać z gitarą w standardowej pozycji tak, jak trzymamy ją podczas gry na siedząco. Przed rozpoczęciem regulacji gitara powinna być prawidłowo nastrojona tak, aby struny i gryf osiągnęły docelowe napięcie. Następnie można przystąpić do sprawdzania, czy krzywizna gryfu jest odpowiednia. Czynność ta została już opisana i jak widać jest bardzo prosta. Po sprawdzeniu i podjęciu decyzji, czy gryf należy dodatkowo naprężyć, czy poluzować można przystąpić do regulacji. Przy luzowaniu śrubę należy obracać w lewą stronę, a przy naciąganiu w prawą. Zazwyczaj wystarcza mniej niż pół obrotu. Śruba może stawiać znaczny opór szczególnie przy naprężaniu. Podczas luzowania nie powinno się całkowicie odkręcać śruby, a tym bardziej zostawiać jej zupełnie poluzowanej. W takim przypadku nie będzie ona spełniać swojej roli jaką jest równoważenie napięcia strun, co po dłuższym czasie może doprowadzić do wykrzywienia się gryfu. Regulacja powoduje, ze gitara rozstraja się, więc po dostrojeniu należy jeszcze raz sprawdzić, czy krzywizna jest odpowiednia.

Na ostateczny wynik regulacji bardzo istotny wpływ ma poziom zużycia oraz jakość nabicia progów. Pomimo tego poprawne ustawienie gitary potrafi znacznie zwiększyć komfort gry również na tanich instrumentach.

Po regulacji krzywizny gryfu należy przeprowadzić również regulację wysokości strun na mostku, a następnie poprawnie ustawić menzurę.